جو دو سر یا یولاف (Avena Sativa)، از خانواده گندمیان است. بیشتر به عنوان خوراک دام بخصوص اسب کشت می شود و در اروپا جو دو سر پرک شده به عنوان غله صبحانه مصرف میشود .
خودگشن و تک لپه و یکساله است . دانه ها درون پوسته قرار دارد و با کرک پوشانده شده اند و روغن یولاف اصلاح شده تا 18 درصد است و روغن آن خوراکی است و بیشتر در محصولات آرایشی استفاده میشود . یولاف بر خلاف گندم و جو گلوتن ندارد و برای افراد حساس به گلوتن بی خطر است بلغور یولاف کلسترل بد خون را کاهش و کلسترل خوب را افزایش می دهد .
از نظر ساختمان دانه جو دو سر از دو طرف کاملا باریک و کشیده و یکسان است که برای همین جو دوسر گویند . متوسط عملکرد دانه 2/5 تن درهکتار است و به علت ریزش دانه در شرایط کاملا رسیده ، در حالت خمیری دانه برداشت میشود . پتانسیل تولید تا 5 تن دانه در هکتار دارد .
گیاه شناسی یولاف
گیاهی یکساله که ساقه آن مانندسایر غلات بند بند و تو خالی است و ارتفاع آن 150 ـ 60 سانتیمتر متغیر است و در برخی ارقام در محل گره ها کرکهایی وجو دارد . قدرت پنجه زنی کمتر از گندم و جو می باشد . در یولاف در محل تلاقی پهنک با غلاف برگ ها ، گوشوارک وجود ندارد سیستم ریشه ای یولاف مشابه گندم و جو است . گل آذین یولاف رشد محدود بوده و دارای یک محور اصلی و تعدادی انشاب های فرعی می باشد . انشعاب های فرعی از گره های روی محور اصلی و هر یک انشعاب به یک سنبلک انتهایی ختم میشود و هر سنبلک دارای دو یا سه گلچه است که دوتای پایین بارور و سومی عقیم است .
زراعت یولاف
کشت یولاف نیز مانند سایر غلات دارای ارقام بهاره و پاییزه است . عمده تولید جهانی یولاف از مزارع پاییزه بدست می آید . کمینه دما برای آغاز جوانی زنی 3 ـ 2 درجه سانتیگراد میباشد و مزارع پاییزی یولاف که برای چرای مستقیم دام کشت می شود نسبت به سایر غلات پاییزی زودتر و با تراکم بیشتر (160 ـ 140 کیلوگرم در هکتار ) کشت می شود .
یولاف بصورت مخلوط با جو برای تولید دانه به عنوان خوراک دام کشت می شود . کاشت زود هنگام یولاف باعث پرهیز از خطر خشکی در اواخر فصل می شود . عملکرد دانه یولاف در شرایط خشکی و گرما به شدت کاهش می یابد .
میزان بذر مصرفی برای تولید دانه 100 ـ 90 کیلوگرم در هکتار است یولاف توانایی رشد در خاک های ضعیف و کم عمق را داراست ، کشاورزان در خاک های ضعیفی که توانایی تولید گندم و جو را ندارد به کشت یولاف اقدام می نماید .
ارقام پر محصول یولاف بیشتر پابلند و حساسیت به خوابیدگی در آنها زیاد است به گونه ای که یولاف را حساسترین غلات به خوابیدگی دانسته اند . کاربرد کود نیتروژن در این گیاه می بایست با احتیاط صورت گیرد و در صورت مصرف بیشتر حساسیت به خوابیـــدگی را افزایش می دهد . عمق مناسب کاشت 3 ـ 2 سانتی متر و از 5 سانتیمتر نباید بیشتر باشد . وزن هزار دانه آن 30 ـ 20 گرم و گیاهی یکساله و روز بلند است و نیازهای حرارتی آن 2000 ـ 1500 درجه روز اســـت و دمای 40 ـ 38 درجه سانتی گراد پیش از رسیدن دانه و در زمان پر شدن دانه موجب بادزدگی و چورکیدگی دانه میشود . برداشت یولاف به منظور دانه ای و یا استفاده از علوفه تازه در مرحله خمیری شدن دانه صورت میگیرد .
خطر ریزش پس از رسیدن دانه زیاد است و بوته های یولاف پس از برداشت رشد دوباره ندارد ، بیشترین میزان ماده خشک به وسیله ارقام پا بلند و دیررس تولید می شود . برداشت دانه یولاف با کمباین و زمانی صورت میگیرد که رطوبت دانه 14/5 درصد یا کمتر باشد .
